گچ چیست؟
گچ یکی از مصالح ساختمانی پر مصرف است که به منظور پوشش دیوار و سقف و قالب بندی المان های دکوراتیو مورد استفاده قرار می گیرد. گچ ساختمانی از سنگ گچ موجود در طبیعت بدست می آید. سنگ گچ دارای بافت بلوری بوده و از لایه های ضخیم تشکیل شده که پس از استخراج و فرآوری به پودر گچ ساختمانی تبدیل می شود. این سنگ بعد از آنکه توسط دستگاه ها و ماشین آلات سنگ شکن از زمین استخراج شد به کوره منتقل می گردد و در درجه حرارت ۱۸۰ سانتی گراد حرارت داده می شود. این حرارت تبلور سنگ گچ را از بین می برد و آب آن را تبخیر می کند، در نتیجه پودر گچ مورد نیاز امور ساختمانی از این طریق فراهم می گردد. گچ ساختمانی از سنگ گچ خالص بدست می آید و در پروسه تولید آن هیچ مواد افزودنی به آن اضافه نمی شود.
انواع گچ ساختمانی
گچ‌ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند و شامل موراد زیر است.
- گچ خاک: این نوع گچ مختص زیر کار بوده که از آن به عنوان لایه اول گچ کاری استفاده می‌شود.
- گچ گل مخلوط: یا گچ گل آماده که در بعضی از نقاط کشور به جایی استفاده از گچ خاک برای لایه زیر کار از این گچ استفاده می شود.
- گچ میکرونیزه: گچ میکرونیزه به نسبت گچ های معمولی کاربرد بیشتری دارد و برای سفیدکاری دیوار، کشته کشی، قالب گیری، مجسمه سازی، گچ بری های دکوراتیو و تولید گچ پلیمری و ترکیبی مورد استفاده قرار می گیرد. گچ معمولی پس از تولید وارد آسیاب شده و دانه بندی آن تغییر می کند. ذرات این گچ بسیار ریز و در حدود ۱۷۵ میکرون و یا کمتر از آن می باشند.
- گچ سفید کاری: از گچ سفید کاری برای لایه نهایی گچ کاری و پرداخت بهره می‌گیرند. این گچ رنگ سفید فوق العاده ای دارد و برای پرداخت، نازک کاری و سفیدکاری به کار می رود. میزان چسبندگی این گچ بالاست و نیازی به زیرکاری ندارد.
- گچ شمشه گیری: این نوع گچ برای شمشه گیری و طاق زنی مورد استفاده قرار می گیرد.
- گچ کریستال: گچ کریستال نوع ویژه ای از محصولات گچی است که بنا به نیاز بازارهای داخلی و خارجی برای مصارف خاص و تکنیکی تولید می گردد. از جمله مشخصات فیزیکی این نوع گچ می توان به رنگ سفید خالص و زمان گیرش بالای آن اشاره کرد. این نوع گچ بیشتر به بازارهای خارجی فرستاده می شود.
- گچ صنعتی: این نوع گچ بیشتر برای تولید قطعات پیش ساخته به کار گرفته می شود
ویژگی های گچ ساختمانی
مقاومت گچ به دو عامل دمای گیرش و میزان آب خمیر گچ بستگی دارد. مقاومت گچ پس از گیرش زیاد شده و ثابت می ماند. برای افزایش مقاومت این ماده می توان به آن ماسه اضافه نمود.
کمترین زمان گیرش گچ ساختمانی ۴ دقیقه و بیشترین زمان آن ۱۰ دقیقه است. بنابراین گچ از جمله مصالح ساختمانی زودگیر است که استفاده از آن مدت زمان اجرای کار را کوتاه می کند.
گچ پس از گیرش اضافه حجم پیدا می کند و پس از خشک شدن دچار انقباض و ترک خوردگی نمی شود. گچ سطحی صاف، یکدست و بدون سوراخ ایجاد می نماید، از این رو از این ماده برای پر کردن ترک های دیوار استفاده می شود.
مقاومت گچ در برابر آتش بالاست و در واقع یک متریال کندسوز محسوب می شود.
گچ ماده ای بسیار سبک است و استفاده از آن بار اضافی بر ساختمان وارد نمی کند.
این متریال نوعی عایق صوتی و حرارتی است.
گچ از خاصیت شکل پذیری برخوردار است و می توان آن را به اشکال مختلف درآورد.
کاربردهای گچ
مهمترین موارد استفاده گچ در صنایع مختلف به شرح زیر خلاصه شده‌اند:
- ساختمان‌سازی: اندود، سفیدکاری، تمیزکاری، پرداخت، گچبری، ملات‌های گچی، آجر، گچ و ماسه، عایق حرارتی و صوتی، ورقه‌های پیش ساخته سقف و کف دیوار، مجسمه سازی
- صنعت سیمان: افزایش زمان گیرایی (دیرگیر). هر چه سیمان زودگیرتر باشد، مشتری پسندتر است.
- قالبسازی در صنایع چینی و سرامیک: چینی مظروف و قالب وسایل سرامیکی
- در صنایع غذایی: به عنوان منبع غنی کلسیم برای بدن
- صنعت شیشه‌سازی: تنظیم ویسکوزیته مذاب (از نظر میزان اکسیژن حل شده یا نشده)
- صنعت ریخته‌گری: گچ نسوز
- در صنعت پتروشیمی: به عنوان خشک کن
- صنعت کشاورزی: کشاورزی، تهیه کود شیمیایی، تهویه کننده خاک، تهیه سم‌های شیمیایی، تغییراتی که ژیپس در بخش کشاورزی ایجاد می‌کند، شامل موارد زیر است.
- بهبود ساختمان خاک و نرم کردن خاکهای رس
- تأمین کلسیم مورد نیاز گیاهان
- خنثی کردن سدیم خاکهای قلیایی
- ز‌لال کردن آب برکه‌های گل آلود
- فعال کردن موجودات میکروسکوپی
- تأمین سولفور مورد نیاز گیاهان
- پزشکی: باند پزشکی، قالب دندان، تهیه قرص، در حشره کش‌ها و رشد مخمرها، مواد غذایی و داروسازی